Tyt. grzbietowy: Statuta i prawa po polsku

Strony 573-574 oddarte, glosy marginalne na stronie 225.

Rękopis jest kopią rękopisu Aleksego Stradomskiego [Bibl. Jagiell. sygn. 1174] zawierającego zbiór statutów i praw w języku polskim. Różni się jednak od rękopisu Stradomskiego pisownią, błędami kopisty, opuszczeniami niektórych fragmentów, które nie były związane z tekstem statutów, a stanowiły dodatki Stradomskiego. Rękopis powstał około połowy XVI w. i znajdował się w Seminarium Diecezjalnym św. Jerzego w Wilnie, stąd jego nazwa - kodeks świętojerski. W 1821 wypożyczony do Biblioteki Puławskiej, tam już pozostał dzieląc los zbiorów Czartoryskich.

Zawiera: Król i państwo: Ustawodawstwo Kazimierza Wielkiego 1. ["Statuta krolia Kazimierza w Wiśliczy złożone"], [1347]. Artykuły od IV-CLX s. 1-51. Na skutek braku pierwszej karty, tekst zaczyna się od końcowego zdania artykułu III. "Regestr [...]" na s. 805-811. 2. "Poczynaią się Statuta polskie, a napierwei Statuta krolia [...] Kazimierza [w] Wiśliczy ustawione", [1347] s. 119-211. Explicit: "Koniecz ustaw [...] potwierdzonych w piątek dnia Zwiastowania Panny Mariey roku Pańskiego 1541" s. 211. 3. "Poczynaią sie prawa albo statuty ziemskie Kazimierza krolia polskie[g]o". [Statuty wiślickie z 1347, skrót]. Artykuły I-XCVII s. 753-780. Ustawodawstwo świeckie i przywileje Władysława Jagiełły 4.,,[...] Pokoy a zgoda między Wlodzislawem kroliem polskiem i też Konradem z Jungingen mistrzem pruskiem o graniczę" 1404 s. 446-452. 4a. "Wlodzislawa Jagiella y też Withowda w Horodlie, wczielienie ziem Wielkiego Kxiąstwa Litewskiego ku Kroliestwu Polskiemu [...]" [1413] s. 422-434. [Jeden z aktów Unii Horodelskiej]. 5. "Potwierdzenie przywiheyów y inych praw z przydaniem niekthorych artykułów przez Wlodzislawa Jagiella krolia [...] na mieyscu polnem blisko Czerwieńska liatha Bożego 1422 przydanych" s. 212-217. 6. "Poczynaią sie Statuta krolia Wlodzislawa krolia polskiego" 1422, Warta s. 53-61. Artykuły I-XXVI. Regestr na s. 811-812. 7. "Potwierdzenie praw ziemskich przez [...] Wlodzislawa krolia [...] w Jedlnei, a w Krakowie dany". Potwierdzenie przywileju jedlneńskiego z 1430 w Krakowie w r. 1433 s. 69-76. Przywileje i traktaty Władysława Warneńczyka 8. "Przywiliey pokoia i też zgody przez Wlodzislawa Jagiella [...] w Brzescziu Kuiawskim uczynioney s Pawiem z Ruzdorfu mistrzem pruskim [...]" 1436 s. 452-480. 9. "Mistrz pruski [Paweł z Russdorfu] sliubuie pokoy chowacz wieczny z Kroliestwem polskiem"1436, [Malbork] s. 481-482. 10. "Spoienie kxziążąth abo duchownych iako swiethskich panów [...] ryczerzów y sliachcziczów Kroliestwa Polskie[g]o [...]" 1438. 11. "Wlodzislaw trzeci król Polski potwierdza prawa a przywilije Zygmuntowi wielkiemu kxziążęciu litewskiemu na kxięstwo wielkie [...]" 1438, Piotrków s. 434-437. 12. "Przywiliej prawa niemieczkiey kraini na[y]wyssego grodu krakowskiego przez Kazimierza Wielkiego ustawiony kthory Wlodzislaw Jagiełło y też Wlodzislaw Jagiełłów kroliowie potwierdzili [...]" 1444, Konin s. 551-563. Przywileje świeckie - statuty, traktaty z czasów Kazimierza Jagiellończyka 13. "Poczynaią sie niekthore ustawy y prawa [...] krolia Kazimierza polskiego ustawione na seimie Piotrkowskiem". Statuta zjazdu w Piotrkowie w 1447 s. 111-118. 14. [Statuta, 1451, Nowe Miasto Korczyn] s. 302-306. 15. "Odnowienie praw ziemskich [...]". Przywileje nieszawskie, 1454 s. 62-69. 16. "Ustawienie Kazimierza krolia [...] o wyprawie woieńskiey y o skody wyprawie tey uczynionych na seymie Piotrkowskiem [...]" 1457, Piotrków s. 247-251. 17. "Potwierdzenie przywilieju Wladzislawa Jagiellowa przeciwko onym, kthorzy kliatewne sentencie daley roku czierpią [...] w Piotrkowie [...]" 1458 s. 251-258. 18. "Tu szie poczynaią niekthore articulij [...] na seimie nowomieskich ustawione kthore w sządziech ziemskich maią bycz dzierżane [...]" [1465]. [Statuty korczyńskie]. Artykuły I-XIII s. 82-87. 19. "Poczynaią szie niektóre articulii z rozmaitych Statut[ów] zebrane sądziom potrzebne" [1465]. Artykuły I-XXXVIII s. 87-104. 20. "Ziem pruskich pokoia wiecznego ostatecznie uczynionego". [Traktat pokoju toruńskiego], 1466 s. 482-522. 21. "Poczynaią sie statuta w Opatowcu ustawione" [1474]. Artykuły I-XVII s. 104-108. 22. "Kazimierz Trzeczi dobrom swoim o ziemie Sandomi[e]rską ustawił" 1478, Piotrków s. 294-298. 23. "Poczynaią szie articulij z rozmaitych statut kroliów Kazimierza i Wlodzislawa zebrane i niekthore przywilieie prawom ziemskim przez nie przydane naprzecziw drapiesczo[m] dóbr kośczielnych" s. 76-78. Przywileje i potwierdzenia przywilejów przez Jana Olbrachta 24. "Alberta krolia przywiliey wsytkich ustaw, który temu swemu przywilieiowi oyczowskie[g]o niegdy Maiestatu przywiliey NiessOwski a y w Opokach statuta wpisał [...]" 1496 s. 306-370. 25. "Woycziech kroi potwierdzenie swoie pise a przywihey dal na wsythki ustawy Kroliestwa" 1496, Piotrków s. 370-372. 26. "Czasu Jana Albrechta krolia polskiego y też Alexandra wielkiego kxziązenczia litewskiego panowie a rada Wielkiego Kxziąstwa Litewskiego potwierdzaią zapisi przez przodki ich s Kroliestwe[m] Polskiem uczynione" 1499, Wilno s. 437-445. Statuta, prawa i przywileje Aleksandra: 27. "Statuta panów Kroliestwa w Piotrkowie wydane, gdy maiestath kroliewski w Litwie byl" [1503] s. 373-376. 28. "Statuta [...] w Piotrkowie ustawione" [1503] s. 376-387. 29. "Dokonywa postępowanie swoje Alexander kroi, w pospolitem Statut przywileiu iako też wpisuie tu swoie Radomskiego seymu decrethy, które sie tak poczynaią" 1505 s. 387-405. 30. "Obyczaie a zwyklosczi praw ziemie krakowskiey czialu prawa przypisane y też doswia[d]czone" [1505] s. 406-422. Księstwo oświęcimsko-zatorskie Ustawodawstwo z czasów Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta 31. "[Poczynagi sie usta]wy kralie [Zygmunta] polskieho [...]" s. 814-815. 32. "Tu pak sie poczynagi artykulie tiech ustaw k[rolow] niektere zebrane z Lanthf[ri]du slieskiego" 14 VIII1532, Kraków s. 815-818, ubytki tekstu. 33. Fragm. przywileju Zygmunta Augusta, 12 III 1540, Kraków s. 819-820, zob. rkps Bibl. Jagiell. sygn. 1174 k. 278v.-279v. SKARB Przywileje Kazimierza Jagiellończyka 34. "O pieniądzach brakowanych [...]" [1451, Piotrków] s. 298-302. 35. "Poczwierdzenie statut żupp solnych [...] przez [...] Kazimierza wthorego wydanych, przez trzecziego Kazimierza uczynione" 1451, Piotrków s. 268- 294. KOŚCIÓŁ 36. "Potwierdzenie Karlowo [przywileju Karola VI ces. rzym. - niem.] przez Jana [XXIII] papieża" [1413] s. 237-243. 37. "Potwierdzenie Fryderykowej [Fryderyk II ces. rzym.-niem.] ustawy na laskę kosczielney wolnosczi przez Bonifaciusa papieża uczynione" [1433] s. 229-236. 38. "Przemowa do [...] Pawła [II papieża] [...] o potwierdzenie pokoia wiecznego a uczynieniu posłuszeństwa maiącza" [1466] s. 522-528. Prawo kościelne 39. "Naprzeciw onym którzy kliątwy duchownei dłussei roku czierpią przepis albo odnowie[nie] przywileia prawnego Wlodzislawa krolia przez Kazimierza krolia [...]" 1478, Piotrków s. 78-82. 2057IV 85 Statuta kościelne 40. "Poczynaią sie ustawy Bodzęthy biskupa krakowskie[g]o s przyzwolieniem krolia Kazimierza Wielkiego na synodzie krakowskiem ustawione [...]" 1369 s. 217-229. 41. "Statuth Luthka biskupa krakowskiego [...]" [1467] s. 229. Dobra kościelne 42. Potwierdzenie immunitetu kościelnego, [1433] s. 244-247. 43. "Poczynaią szie statuta krolia Kazimierza przecziw drapieszczom dóbr kosczielnych gdy na woinę iadą" 1457, Piotrków s. 108-111. 44. "Kazimierz trzeczi [...] w Opatowczu ustawił statuta [...] kthore wydal w Nowem Miesczie [...]" 1474 s. 258-260. Klasztory Benedyktyni 45. "Konwenth kliastora liubienskiego sliubuje electa [...]" 1460, Poznań s. 260-262. 46. "Biskup poznański [Andrzej Bniński] obieczuie nie powstępowacz ku poswięczowaniu przysięgo opata kliastora liubinskie[g]o [...]" 1460 s. 262-263. Husyci 47. "Wlodzislaw [Jage]llo przecziwko kaczerz[om] a przecho[waczom] w Wieluniu [usta]wil" 1424 s. 263-266. MIASTA 48. [Dok. papieża Grzegorza XI z 1374 r. odrzucający niektóre artykuły prawa magdeburskiego przeciwne prawu boskiemu, transumowany przez króla Aleksandra, 1505] s. 564-574. 49.,,[...] przywiliey Brzesczienskie[g]o pokoia z rewersalow listownych w skarbie będączych [...]" bez końca s. 529-536. 50. Ortyle prawa magdeburskiego, [XV-XVI w.]. Artykuły I-CCLXX s. 575-729 oraz formularze ortylu s. 783-787. 51. Różne formularze procesów, umów, zapisów wg prawa miejskiego s. 789-804a. 52. Formularze pozwów s. 731-751. 53. Roty przysiąg s. 781-782. ŻYDZI 54. "Poczynaią sie przywiliey wolnosczi a prawa żydowskiego przez Bolieslawa [...] pradziada Kazimierza Wielkiego". Potwierdzenie przywileju Bolesława Pobożnego ks. wielkopolskiego z 1264 r. przez króla Aleksandra, bd. s. 537-550.

Katalog Rękopisów Biblioteki Czartoryskich w Krakowie : sygnatury 2001-2300, s. 81-86

Historyczne pomniki języka i uchwał polskich i mazowieckich [...] przekładane [...] staraniem Joachima Lelewela [...], Wilno, 1824

Volumina Legum, t. I, Petersburg, 1859

Archiwum Komisji Prawniczej Akademii Umiejętności w Krakowie, t. III, Kraków, 1895, cz. IV, s. VII-VIII

Prawa, przywileje, statuty i lauda księstw oświęcimskiego i Zatorskiego. Wyd. S. Kutrzeba, Kraków 1912

J. Łoś, Zabytki piśmiennictwa polskiego, Lwów- Warszawa, 1922

Dostępny również na mikrofilmie BN 9090

Na obu okładkach superekslibris z herbem Czartoryskich i ich zawołaniem rodowym: „Bądź co bądź".

Oprawa pergaminowa po konserwacji.

A. Nowakowski, Dzieje ustroju i prawa księstw Oświęcimskiego i Zatorskiego, Białystok 1988, Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego 363 s. 318 (korzystał z tego rkpsu)

Wystawiane: "Przywileje, prawa i statuty ze zbiorów Biblioteki Książąt Czartoryskich", Muzeum Narodowe w Krakowie. Muzeum Książąt Czartoryskich, 13.08.2024 - 15.12.2024.